افزودنی های روغن موتور و نقش آنها

روغن پایه، ستون فقرات هر روانکاری است. این ماده، حاصل پالایش نفت خام یا سنتز شیمیایی، به عنوان بستر اصلی برای تولید انواع روانکارها از جمله روغن موتور، گریس و روغن‌های صنعتی به کار می‌رود. خواص ذاتی روغن پایه، مانند گرانروی، نقطه اشتعال و شاخص گرانروی، نقش تعیین‌کننده‌ای در عملکرد نهایی روانکار دارند. به عنوان مثال روغن LHM ماورکس وظیفه روان‌سازی و خنک‌کاری سیستم هیدرولیک را بر عهده دارد. همچنین، در خودروهای مدرن‌تر مانند زانتیا، روغن پایه در ترکیب با افزودنی‌های مناسب، روغن هیدرولیک را تشکیل می‌دهد که نقش حیاتی در عملکرد سیستم تعلیق و فرمان ایفا می‌کند. انتخاب نوع مناسب روغن پایه، با توجه به شرایط کاری و نوع کاربرد، از اهمیت بالایی برخوردار است.

مواد افزودنی، ترکیبات شیمیایی هستند که به روغن پایه اضافه می‌شوند تا عملکرد آن را در شرایط مختلف عملیاتی بهبود بخشند. این ترکیبات، با توجه به نوع موتور و شرایط کاری، خواص فیزیکی و شیمیایی روغن پایه را اصلاح کرده و آن را برای انجام وظایف مختلف آماده می‌کنند. از بهبود شاخص گرانروی و کاهش سایش گرفته تا جلوگیری از خوردگی و تشکیل رسوبات، مواد افزودنی نقش حیاتی در افزایش طول عمر موتور و کاهش هزینه‌های نگهداری ایفا می‌کنند. در خودروهای کلاسیک مانند ماورکس، مواد افزودنی به روغن پایه اضافه می‌شوند تا روغن LHM با خواص منحصر به فرد برای سیستم هیدرولیک تولید شود. همچنین، در خودروهای مدرن‌تر مانند زانتیا، مواد افزودنی به روغن پایه اضافه می‌شوند تا روغن هیدرولیک با ویسکوزیته و نقطه ریزش مناسب برای شرایط کاری مختلف تولید شود. انتخاب صحیح مواد افزودنی و ترکیب آن‌ها با روغن پایه، بهینه سازی عملکرد موتور را تضمین کرده و از آن در برابر آسیب‌های احتمالی محافظت می‌کند.

•  مواد پاک‌کننده (Detergents): این مواد با هدف تمیز نگه داشتن قطعات موتور که در تماس با روغن هستند بکار می‌روند. استفاده از این مواد باعث می‌شود آلودگی‌ها و انواع کثیفی‌ها، در درون روغن موتور معلق مانده و رسوب نکنند.
• مواد معلق‌کننده (Dispersants): این مواد، ذرات آلودگی را در روغن معلق نگه می‌دارند تا از تشکیل رسوبات جلوگیری کنند و از فیلتر روغن عبور کنند.
• مواد ضد اکسیداسیون (Antioxidants): اکسید شدن روغن باعث افزایش گرانروی و تولید اسیدهای آلی در روغن می‌شود. مواد ضد اکسیداسیون از این فرآیند جلوگیری کرده و از افزایش سایش و درجه حرارت کارکرد ماشین‌آلات ممانعت می‌کنند.
• مواد ضد کف (Anti-foam): حباب‌های هوا در روغن قادرند منجر به کاهش کارایی آن گردند. مواد ضد کف از تشکیل حباب‌های هوا جلوگیری کرده و به بهبود انتقال حرارت کمک می‌کنند.
• مواد بهبود دهنده شاخص گرانروی (VI Improvers): این مواد باعث می‌شوند که ویسکوزیته روغن با تغییر دما تغییرات کمتری داشته باشد و در نتیجه روغن در دماهای بالا و پایین عملکرد بهتری داشته باشد.
• مواد ضد سایش (Anti-wear): این مواد با ایجاد یک لایه محافظ روی سطوح فلزی، از سایش قطعات جلوگیری کرده و طول عمر موتور را افزایش می‌دهند.
• مواد ضد خوردگی (Corrosion inhibitors): این مواد از خوردگی قطعات فلزی در تماس با روغن جلوگیری می‌کنند.

استفاده از روغن موتور با کیفیت، عاملی حیاتی در حفظ کارایی و طول عمر موتور خودرو است. روغن موتور با کیفیت، با دارا بودن مواد افزودنی مناسب و روغن پایه مرغوب، عملکرد بهینه‌ای را در شرایط مختلف عملیاتی ارائه می‌دهد. این روغن‌ها، ضمن کاهش اصطکاک و سایش قطعات، از موتور در برابر خوردگی و رسوب‌گذاری محافظت کرده و انتقال حرارت را بهبود می‌بخشند. در خودروهای مجهز به سیستم تعلیق هیدرولیک پیشرفته مانند زانتیا، استفاده از روغن هیدرولیک زانتیا ماورکس با کیفیت بالا، از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. این روغن، با حفظ خواص خود در دماهای مختلف و شرایط کاری سخت، عملکرد روان و نرم سیستم تعلیق را تضمین می‌کند. در صورتی که از روغن موتور با کیفیت پایین استفاده شود، ممکن است شاهد کاهش قدرت موتور، افزایش مصرف سوخت، افزایش دمای موتور، سایش زودرس قطعات و در نهایت خرابی موتور باشیم.

مطالعه بیشتر: عمر مفید روغن موتور چقدر است؟

برای انتخاب صحیح روغن موتور، نخست باید دفترچه راهنمای خودرو را به دقت مطالعه کرده و توصیه‌های سازنده را مدنظر قرار داد. سپس با توجه به شرایط آب و هوایی منطقه، نوع رانندگی (شهری، جاده‌ای یا مسابقه‌ای) و میزان پیمایش خودرو، ویسکوزیته مناسب را برگزید. همواره به استانداردهای کیفی روغن موتور، مانند API و ACEA، که نشان‌دهنده کیفیت و عملکرد آن هستند، توجه شود. برای اطمینان از اصالت و کیفیت روغن، بهتر است از فروشگاه‌های معتبر و نمایندگی‌های مجاز خریداری شود. این مراحل تضمین‌کننده انتخاب روغنی متناسب با نیازهای موتور خودرو و افزایش طول عمر آن خواهد بود. عوامل موثر در انتخاب روغن موتور شامل موارد زیر است.

• نوع موتور: نوع موتور (بنزینی یا دیزلی)، حجم موتور و تکنولوژی مورد استفاده در آن، عوامل اصلی در تعیین نوع روغن موتور مناسب هستند.
• شرایط آب و هوایی: در مناطق سردسیر، روغن‌هایی با ویسکوزیته پایین‌تر و در مناطق گرمسیر، روغن‌هایی با ویسکوزیته بالاتر مناسب‌تر هستند.
• کاربری خودرو: خودروهای شهری، جاده‌ای یا مسابقه‌ای، هر کدام نیاز به روغن موتور با مشخصات خاصی دارند.
• توصیه سازنده: مهم‌ترین منبع اطلاعات برای انتخاب روغن موتور، دفترچه راهنمای خودرو است. در این دفترچه، نوع روغن موتور، ویسکوزیته و استانداردهای مورد نیاز به طور دقیق ذکر شده است.
• استانداردهای کیفی: استانداردهای کیفی مانند API (American Petroleum Institute) و ACEA (European Automobile Manufacturers’ Association) نشان‌دهنده کیفیت و عملکرد روغن موتور هستند.
• ویسکوزیته (گرانروی): ویسکوزیته، نشان‌دهنده غلظت روغن در دماهای مختلف است. انتخاب ویسکوزیته مناسب، برای عملکرد روان موتور در دماهای بالا و پایین ضروری است.
• شاخص گرانروی: این شاخص، نشان‌دهنده میزان تغییر ویسکوزیته روغن با تغییر دما است. هرچه شاخص گرانروی بالاتر باشد، تغییرات ویسکوزیته کمتر خواهد بود.
• نوع روغن پایه: روغن‌های پایه به سه دسته معدنی، سنتتیک و نیمه سنتتیک تقسیم می‌شوند. هر کدام از این روغن‌ها، مزایا و معایب خاص خود را دارند.

سخن پایانی

افزودنی‌های روغن موتور، نقش کلیدی در ارتقاء عملکرد و طول عمر موتور ایفا می‌کنند. این ترکیبات شیمیایی با اصلاح خواص فیزیکی و شیمیایی روغن پایه، از جمله بهبود شاخص گرانروی، کاهش سایش و جلوگیری از خوردگی، به بهینه‌سازی عملکرد موتور کمک می‌کنند. در خودروهای مجهز به سیستم‌های هیدرولیک پیشرفته مانند ماورکس و زانتیا، استفاده از افزودنی‌های مناسب در روغن LHM ماورکس و روغن هیدرولیک زانتیا، نقش حیاتی در حفظ کارایی و نرمی سیستم تعلیق و فرمان ایفا می‌کند. انتخاب صحیح روغن موتور و مواد افزودنی، با توجه به نوع موتور، شرایط کاری و توصیه‌های سازنده، از اهمیت بالایی برخوردار است.